De 20 weken echo

Veel aanstaande ouders vragen zich af of hun kind wel gezond zal zijn. Gelukkig worden de meeste kinderen gezond geboren. Met de 20 weken echo kun je tijdens de zwangerschap laten onderzoeken of jouw kind lichamelijke afwijkingen heeft.

Alle zwangeren kunnen een 20 weken echo laten maken rond de 20 weken zwangerschap. Je beslist zelf of je de echo wilt laten maken of niet.

Voor de 20 weken echo vindt er eerst een gesprek plaats met je verloskundige of gynaecoloog.

Tijdens dit gesprek kun je al je vragen stellen. Ook krijg je uitleg en informatie over:

- het onderzoek

- de manier waarop het onderzoek wordt uitgevoerd

- de betekenis van de uitslag

-lichamelijke afwijkingen die met de echo ontdekt kunnen worden, zoals een open rug of open schedel.

Je kunt op elk moment stoppen. De 20 weken echo kan je geruststellen over de gezondheid van jouw kind. Maar de uitslag kan je juist ook ongerust maken en je voor moeilijke keuzes stellen. Je bepaalt zelf of je een echo wilt en of je bij een ongunstige uitslag een vervolgonderzoek wilt laten doen. Je kunt op elk moment stoppen.

De 20 weken echo wordt ook wel ” structureel echoscopisch onderzoek” genoemd ( SEO).

Lichamelijke afwijkingen kunnen tijdens de 20 weken echo worden gezien. Ook wordt onderzocht of je kind goed groeit en of er voldoende vruchtwater is.

Welke aandoeningen kan een 20 weken echo opsporen?

Voorbeelden van afwijkingen die tijdens de 20 weken echo kunnen worden gezien:

- open rug

- open schedel

- waterhoofd

- hartafwijkingen

- breuk of gat in het middenrif breuk of gat in de buikwand

- ontbrekende of afwijkende nieren

- ontbrekende of afwijkende botten afwijkingen van armen of benen.

Geen garantie voor een gezond kind

De 20 weken echo is geen garantie voor een gezond kind. Niet alle afwijkingen worden gezien op de echo.

Wordt het een jongen of een meisje? Je bent misschien nieuwsgierig, maar de 20 weken echo is geen 'pret echo'. Het gaat om een medisch onderzoek, niet om het bepalen van het geslacht van je kind. Als het geslacht te zien is, kun je dat te horen krijgen, maar alleen als je daarom vraagt.

Wel of geen 20 weken echo?

Heb je behoefte aan ondersteuning bij het maken van uw keuze om wel of geen 20 weken echo te laten uitvoeren? Dan kun je altijd terecht bij je verloskundige of gynaecoloog. Heb je besloten dat je een 20 weken echo wilt? Na een gesprek met uw verloskundige of gynaecoloog maak je zelf een afspraak.

Zoek een zorgverlener of zorginstelling in jouw buurt die de 20 weken echo kan uitvoeren.

Wat houdt de 20 weken echo in?

Het belangrijkste doel van de 20 weken echo is te onderzoeken of jouw kind een open rug of een open schedel heeft. Ook wordt uitgebreid gekeken naar de ontwikkeling van de organen van jouw kind. Daarbij kunnen andere lichamelijke afwijkingen worden gezien. Verder wordt gekeken of het kind goed groeit en of er voldoende vruchtwater is.

Wanneer krijg ik de 20 weken echo?

Je krijgt een echo rond de 20e week van je zwangerschap.

Waar kan ik terecht voor een 20 weken echo?

Je hebt altijd eerst een gesprek met jouw verloskundige of gynaecoloog. Heb je daarna besloten dat je een echo wilt? Dan maak je zelf een afspraak. Zoek een zorginstelling of zorgverlener in jouw buurt die de 20 weken echo kan uitvoeren.

Wanneer krijg ik de uitslag?

De uitslag van de 20 weken echo krijg je meestal direct na afloop.

Wanneer is vervolgonderzoek nodig?

Je bepaalt zelf of je de 20 weken echo wilt laten uitvoeren. Als er bij dit onderzoek een lichamelijke afwijking wordt gevonden, bepaal je ook zelf of je vervolgonderzoek wilt.

Met welke keuzes moet ik rekeninghouden?

Hoeveel wil je weten over Jouw kind voordat het wordt geboren? Als uit de 20 wekenecho blijkt dat jouw kind mogelijk een lichamelijke afwijking heeft, wil je dan wel of geen vervolgonderzoek laten doen? Uit het vervolgonderzoek kan blijken dat jouw kind inderdaad een lichamelijke afwijking heeft.

Hoe bereid je daarop voor? Hoe kijk je tegen het eventueel voortijdig beeindigen van een zwangerschap aan bij een ernstige lichamelijke afwijking? Heb je behoefte aan hulp bij jouw keuze om wel of geen 20 weken echo te laten uitvoeren? Dan kun je altijd terecht bij jouw verloskundige of gynaecoloog.

Hoe verloopt de 20 weken echo bij twee- of drielingen?

Als je in verwachting bent van een meerdere kinderen, wordt elk kind afzonderlijk onderzocht.

Wat kost het vervolgonderzoek?

Als bij de 20 weken echo iets afwijkends wordt gezien, kun je kiezen voor vervolgonderzoek. De kosten hiervan vallen onder jouw zorgverzekering. Het kan zijn dat je de kosten geheel of gedeeltelijk zelf moet betalen. Dit is afhankelijk van de hoogte van het eigen risico van jouw zorgverzekering en hoeveel je hiervan al heeft gebruikt. Heb je vragen? Bespreek ze met jouw zorgverzekeraar..

Wat is een regionaal centrum?

Een regionaal centrum sluit contracten af met verloskundigen en echocentra in jouw regio die de 20 weken echo mogen uitvoeren. Er zijn in totaal acht regionale centra in Nederland. Zij gaan na of alle gecontracteerde echocentra zich houden aan de kwaliteitseisen van de 20 weken echo.

Deze informatie is overgenomen vanuit de RIVM (Rijksinstustuut voor Volksgezondheid en Milieu) met aanpassingen die gelden voor het WKZ geboortecentrum.

Meer informatie over echoscopie in ons geboortecentrum klik hier

Voor meer informatie RIVM klik hier

Risico's van echoscopisch onderzoek

Men past echoscopie al meer dan vijfentwintig jaar op grote schaal toe. Tot nu toe zijn in de praktijk en uit wetenschappelijk onderzoek geen nadelige gevolgen of schadelijke effecten naar voren gekomen. Wel zijn een enkele keer effecten als minimale groeivertraging en iets meer linkshandigheid bij het kind gezien, maar echte bewijzen zijn daar niet voor. Een garantie dat onbekende ongewenste effecten nooit zullen optreden, is niet te geven. Daarom is het verstandig om voorzichtig te zijn en echoscopie niet zomaar te gebruiken omdat het ‘zo leuk’ is. Voor de zekerheid raadt men aan alleen een echo te maken als deze nuttige informatie oplevert. Pret-echo’s worden afgeraden.

Een echo kan geen miskraam veroorzaken. Ook bij bloedverlies kan een vaginale echo geen kwaad.

Een risico dat vaak vergeten wordt, is dat een echo wel eens onverwachte zaken aan het licht brengt.

Het is dan een grote schok te horen dat jouw kind mogelijk een afwijking heeft. Aan de ene kant geeft dit je de gelegenheid om je emotioneel voor te bereiden op de geboorte van een kind met een afwijking, maar aan de andere kant betekent het ook vaak veel zorgen en soms onzekerheid in de rest van de zwangerschap. Alleen bij zeer ernstige afwijkingen kan (op uw verzoek) worden overwogen de zwangerschap af te breken.

Gelukkig worden de meeste kinderen zonder afwijkingen geboren. De kans dat je met zo’n onverwachte uitslag te maken krijgt, is dan ook klein. De ervaring leert dat de meeste zwangere vrouwen toch zoveel mogelijk informatie willen hebben over het bestaan van eventuele afwijkingen.

Wil je hierover niet geïnformeerd worden, dan is het verstandig dit voor het echoscopisch onderzoek duidelijk kenbaar te maken.

Een laatste risico van een echo is het veroorzaken van onterechte ongerustheid: soms wordt er iets opgemeten en lijkt er een afwijking te bestaan die later niet teruggevonden wordt of die niets te betekenen heeft. Dit komt gelukkig niet vaak voor.

Zijn er nog vragen?

Aarzel niet je vragen te bespreken met je arts of verloskundige. Deze is altijd bereid een en ander nader toe te lichten.

Wanneer wordt er een echo gemaakt

Er zijn een aantal momenten in de zwangerschap wanneer de echo gedaan wordt.

Bij 8 weken : om hartactie en dus een zwangerschap te bevestigen.

Bij 10 weken: om de termijn van de zwangerschap vast te stellen.

Bij 20 weken: de 20 weken echo.

Bij 36 weken: om de ligging van de baby te bevestigen.

Bij 41 weken: om de placenta functie en hoeveelheid vruchtwater te bepalen.

Bij onzekerheid over de duur van de zwangerschap, is één echo meestal voldoende rond de 10-12 weken. Deze termijn echo is van belang om de uitgerekende datum vast of bij te stellen.

De andere echo's zijn niet verplicht maar worden wel aanbevolen om de conditie van de zwangerschap te kunnen beoordelen.

Bij afwijkingen in het verloop van de zwangerschap, zoals een kind dat aan de kleine kant is voor de duur van de zwangerschap, maakt men regelmatig een echo om de groei te volgen. Ook bij meerlingen is dit gebruikelijk.

Wie maakt de echo? Hoe krijgt u de uitslag?

De echo wordt gemaakt door een echoscopist, verloskundige, arts of (assistent-)gynaecoloog.

Meestal kun je het echo-onderzoek zelf op het beeldscherm volgen. Degene die de echo maakt, kan tijdens het onderzoek uitleg van de beelden geven. Het is daarom ook mogelijk dat de echoscopist al tijdens het onderzoek de uitslag bespreekt. Wil je dat niet, dan kun je dit kenbaar maken.

Als jouw behandelend verloskundige of arts zelf de echo maakt, bespreekt deze de uitslag direct met je.

In andere gevallen geeft de echoscopist de uitslag door aan de aanvragende arts of verloskundige, die de bevindingen met u bespreekt.

Later in de zwangerschap

Later in de zwangerschap kan de echo op een aantal andere vragen een antwoord geven, zoals:

- afwijkingen van het kind

- de groei van het kind

- de hoeveelheid vruchtwater

- de plaats van de placenta

Wat kan men niet zien met een verloskundig echo

Bij een echo in de zwangerschap bekijkt men globaal het kind. Meestal beoordeelt men het hoofd en de romp. Dit betekent dat grote afwijkingen van het kind doorgaans wel gezien worden. Niet alle afwijkingen zijn echter zichtbaar:

Met andere woorden: een echo is geen garantie voor een gezond kind of een kind zonder aangeboren afwijkingen.

Doppler-onderzoek

Tijdens het echo-onderzoek wordt soms een doppler-onderzoek verricht. Daarbij meet men de bloeddoorstroming in de navelstreng. Het onderzoek geeft informatie over het functioneren van de placenta. Het wordt alleen uitgevoerd als er een goede reden voor is, bijvoorbeeld groeivertraging van het kind of een ernstige vorm van hoge bloeddruk.

Hoe wordt een echo gemaakt ?

Uitwendige echo

Bij een uitwendige echo lig je op een onderzoekbank. Je Houdt je kleren aan en maakt de onderbuik bloot. Om een goede geleiding van de geluidsgolven te verkrijgen brengt men gel of olie op je buik aan.

Een uitwendige echo is niet pijnlijk. Als plat liggen onprettig is, vraag dan of je wat meer rechtop mag zitten.

Inwendige echo

Bij een inwendige echo lig je op de gynaecologische stoel, die je misschien al kent van een inwendig onderzoek. Een andere mogelijkheid is een onderzoekbank met een kussen onder je billen. Je trek je onderbroek uit. Om de dunne transducer wordt een condoom gedaan. Daarop brengt men vaak een glijmiddel aan om het inbrengen in de vagina gemakkelijker te maken. Het inbrengen doet meestal geen pijn.

Sommige vrouwen hebben moeite met een inwendige echo. Dat kan te maken hebben met vervelende seksuele ervaringen in het verleden of met een eerder pijnlijk gynaecologisch onderzoek.

Wat ook de reden is, bespreek het van tevoren met degene die het echoscopisch onderzoek doet, zodat je samen naar een oplossing kunt zoeken. Misschien vind je het onderzoek minder vervelend als je de transducer zelf inbrengt.

Wanneer maakt men een inwendige of een uitwendige echo?

In het begin van de zwangerschap geeft men vaak de voorkeur aan een echo via de vagina. Omdat het uiteinde van de transducer op deze manier dichter bij de baarmoeder komt dan bij een uitwendige echo, ontstaat een beter beeld. Een jonge zwangerschap is dan duidelijker zichtbaar. De blaas moet bij de inwendige echo leeg zijn. Na de eerste drie maanden van de zwangerschap maakt men de echo uitwendig via de buikwand, tenzij er speciale redenen zijn om een inwendige echo te maken.

Bloedverlies is medisch gezien niet bezwaarlijk voor een inwendige of uitwendige echo.

Inleiding

Deze folder geeft algemene informatie over echoscopie tijdens de zwangerschap. Je verloskundige, huisarts of gynaecoloog bespreekt met u waarom echoscopie geadviseerd wordt en wat de uitslag van het onderzoek is.

Wat is echoscopie?

Echoscopie is een techniek waarmee men organen in het lichaam zichtbaar maakt.

Een andere naam is ultrageluidonderzoek. Ultrageluid bestaat uit hoogfrequente golven die een transducer uitzendt. Het menselijk oor kan ze niet horen. De inwendige organen kaatsen deze geluidsgolven terug en ze worden zichtbaar op een scherm, de monitor.

Er zijn twee soorten transducers. De ene maakt afbeeldingen via de buikwand; deze techniek noemt men uitwendige echoscopie. De andere is dun en langwerpig en brengt men in de vagina (schede) voor een inwendige of vaginale echo.

Bij een verloskundige kijkt degene die het onderzoek doet naar het kind, de placenta (moederkoek) en de hoeveelheid vruchtwater.

In deze folder wordt gesproken over de 20 weken echo en de uitgebreide echo .

De 20 weken echo is een echo die alle zwangeren krijgen aangeboden.

De uitgebreide echo is een echo die na de 20 weken of na uw voorgeschiedenis wordt aangeboden om betere diagnostiek te kunnen verrichten.